De Cinema Palace in de veertiger jaren.
(Foto uit “Blotto” nr.13)
Haarlem is een stad met een rijke geschiedenis, ook op het culturele vlak. Dit is bijvoorbeeld te zien aan het aantal bioscopen die Haarlem ooit rijk was. In 1976 waren dit er bijvoorbeeld wel 7! Nu telt Haarlem nog maar 3 bioscopen (de Palace, Brinkmann en het Filmhuis). De oudste, nog bestaande bioscoop van Haarlem is de Cinema Palace. De Cinema Palace Bioscoop aan de Grote Houtstraat in Haarlem werd gebouwd naar een ontwerp van architect Nelissen en werd in 1917 geopend. De bioscoop, met één zaal met balcon, heeft tegenwoordig 554 zitplaatsen.
De fraaie zaal van het Cinema Palace theater.
(Foto website Palace Haarlem)
In de tijd van de stomme films werden de beelden begeleid door een orkestje en het verhaal werd verteld door een explicateur. De explicateur van de Palace was de heer Carl Christian Frederik August Brasse, bij het Haarlemse publiek beter bekend als Frits Brasse. Beroemd was ook het fameuze Standaart Theaterorgel (van de firma A. Standaart in Schiedam) in de Palace die de voorstellingen omlijstte met muziek. Helaas is het orgel reeds lang geleden verdwenen. Velen zullen zich nog de namen van Cor Steyn en Bernard Drukker herinneren, die ware meesters waren in het bespelen van deze theaterorgels.
De Palace in de zestiger jaren.
(Foto: onbekend)
In navolging van de Cineac bioscopen vertoonde de Palace bioscoop onder de naam “Palace Filmac” vanaf eind dertiger jaren gedurende de middagvoorstellingen een doorlopend filmprogramma met journaals en tekenfilms. Voor 20 cent zag je het wereld- en Nederlands nieuws aan je voorbijgaan. Toen de televisie dagelijks een journaal op de buis bracht werden de “Filmac” activiteiten stop gezet en werden er ’s middags weer gewone films vertoond.
Kijkje vanaf het toneel op de zaal met balcon.
(Foto: website Palace Haarlem)
In het nieuw te bouwen Raakspoort complex wordt in de toekomst ook een nieuwe bioscoop gebouwd. De plannen werden door de gemeente in april 2007 gepresenteerd. De bedoeling is dat de nieuwe bioscoop 7 zalen zal gaan tellen.
Verdwenen bioscopen
De Frans Hals bioscoop lag aan de Schoterweg/Frans Hals plein en was vernoemd naar de beroemde Haarlemse schilder Frans Hals. Het theater was een ontwerp van de architect Joh. Strybos en werd door het aannemersbedrijf Boele & Van Eesteren uit Den Haag gebouwd. De Frans Hals bioscoop werd in 1935 geopend. In 1984 werd het theater gesloten en werd het gebouw verkocht en verbouwd tot Fonteinkerk.
Het Frans Hals Theater.
(Foto: onbekend)
In de Grote Houtstraat was niet alleen de Cinema Palace gevestigd maar ook het Luxor Theater (1920-1995). Een andere, grote verdwenen bioscoop, is de Rembrandt welke op de Grote Markt was gevestigd. Deze bioscoop werd in 1976 gesloten. Eveneens op de Grote Markt het vlak na de Tweede Wereldoorlog geopende City Theater die in 1955 omgedoopt werd in Studio theater (sluiting in 1985). Andere bioscopen waren het Lido (1952-1985) op het Houtplein en de Roxy (1953-1988) in de Kleine Houtstraat.
Via e-mail ontvingen wij de volgende reactie:
Wat een geweldige site. Ik was zo benieuwd hoe het met de bioscopen is verlopen in Haarlem. Er zijn 2 films die ik vele keren heb gezien.
1. “From here to eternity”. (Ik was verliefd op Montgomery Clift:)
2. “Picnic”, met William Holden en Kim Novak. Beide films zijn van ongeveer 1955. De muziek van “Picnic is geweldig. We hadden geen grammofoon dus ging ik naar de film om naar de muziek te kunnen luisteren. Gelukkig draaiden beide films enige weken. De atmosfeer was geweldig. We gingen op ons paasbest gekleed naar de bios. Er was het Polygoon nieuws, cartoons en dan een pauze, dan kon men ijsjes kopen. In het Frans Hals Theater kon gerookt worden dacht ik, wat zal het toen blauw hebben gestaan.
Sommige mensen brachten zakjes met bonbons mee. Als het net romantisch of spannend werd gingen die krakende zakjes open, dat was niet zo leuk.
Het was een geweldige ervaring. Ik ben blij dat ik die tijd heb meegemaakt.
Toen ik nog klein was gingen mijn Moeder, Oma en ik naar een film van George Formby. Het ging over paardenracen. Mijn Moeder werd zo enthousiast dat ze op stond en luidkeels riep “Zet hem op George”. Mijn Oma wist niet hoe gauw ze haar weer in haar stoel terug moest trekken.
Heel veel succes met Uw website.
Yvonne Folmer, woonplaats: Anacortes.WA. USA
Antwoord Bioscoopgeschiedenis.com: De film van George Formby waarop u doelt heette “Come on George”. Hartelijk dank voor uw leuke reactie.
ik heb vanaf 1939 35 jaar in Haarlem gewoond en geleefd en er de diverse cinema’s bezocht. Het Frans Hals theater waar de directeur een kweekruimte voor beta’s, indonesische vechtvissen, bezat in een gangachtige ruimte naast de bios. Ik ssleutelde nog wel eens aan zijn auto. Hij woonde aan de Heusenstraat bij het moelvijvertje. Ik zag er o.a de film “33 seconden boven Tokio”.
Recent liepen we een nostalgische ronde door Haarlem en kwam ik er achter dat ik bepaalde zaken niet meer goed in mijn geheugen heb opgeslagen. Ik meende stellig dat de Cinema Palace aan de westkant van de grote Houtstraat zat en de Luxor er schuin tegenover. Inmiddels van twee mensen gehoord dat deze 2 cinema’s beiden aan de zelfde kant, de oostkant, zaten.Ik zag in het Palace-theater “de man met de wassen beelden”. Dat was een 3D-film. Bij een conflict gooide de een met een deurklink naar de ander…..en iedereen in de zaal zocht dekking achter de leuning van de voorstaande stoel. geweldige ervaringen die je nooit vergeet.En nu komt die 3D-techniek weer voorbij in de TV’s. Ook met zo’n brilletje. Wat waren wij toch vooruitstrevend!!!!!!
Leuk hoor, deze site!
Nu ben ik nog op zoek naar een Poligoon-film ooit gemaakt ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Klaas de Vriesschool aan het Junoplantsoen. Deze film is nog vertoond bij het 50-jarig bestaan. Toen aan het Santpoorterplein. Nu is hij spoorloos. Kunnen jullie wat voor ons betekenen? Kan nog net, want wij zijn al midden 70-ers.
Groet
Aat Stigter-Beesd NL
De laatste filmvoorstelling van het Lido Filmtheater in Haarlem in 1985 is door mij gefilmd op super8, gedeeltelijk in kleur en gedeeltelijk in zwart-wit. Vanaf de voorkant van het theater, kassa, foyer, zaal, projectieruimte, stukje van bovenaf naar het Houtplein, binnen bij de letterbak en de opslag van oude decors. Een stukje afgesloten geschiedenis van Haarlem, nooit vertoond.
2 Plakboeken met bioscoopadvertenties uit de jaren vijftig van filmvoorstellingen in Haarlem heb ik en een paar kaartjes-plattegronden van het Lido theater, die vroeger gebruikt werden bij de verkoop.