Hoofdfilms waren in de jaren vijftig en zestig over het algemeen zo’n 1 ½ uur van lengte en om het programma op te vullen werden er korte filmpjes bij de hoofdfilm geleverd. Filmpjes van zo’n 5 tot 8 minuten die tesamen met het journaal, de reclamefilmpjes en de verwachtvoorfilm het voorprogramma vormden.
Bugs Bunny, Road Runner, Speedy Gonzales, Tweety en Sylvester… wie kent ze niet. Het zijn allemaal tekenfilmfiguren uit de Merrie Melodies of Looney Tunes tekenfilms van de Warner Bros studio’s. Elke zichzelf respecterende Hollywood studio had zijn eigen tekenfilm figuren: 20th Century Fox bracht de twee kraaien Heckle & Jeckle, Paramount had de spinazie etende zeeman Popeye en Universal bracht de Woody Woodpecker tekenfilms. De kat en muis Tom en Jerry kwamen uit de Metro Goldwyn Mayer studio’s en Columbia had de kippige Mr. Magoo.
Tom & Jerry van de MGM Studio’s.
Voor de Nederlandse afdelingen van Warner, Fox, Universal, MGM en Columbia was het gemakkelijk om bij hun films een bijwerk te leveren. Voor de onafhankelijke Nederlandse verhuurders zoals o.a. Centra Film, Euro Film, Universal Film Agency, Actueel en Express Film lag dat anders. Zij moesten korte films inkopen. Vaak waren dat korte natuurfilmpjes waarin we getrakteerd werden op gebruiken van exotische stammen, natuuropnamen van verre landen en impressies van wereldsteden.
Pathé Pictoral
Deze filmpjes werden vaak aangekocht van beroemde filmmaatschappijen zoals van de firma Pathé. De Pathé Pictorals begonnen altijd met een grote haan (het logo van de firma Pathé) waarop een dame in een net badpak zat die haar hoge hoed als begroeting afzette. Deze Pathé Pictorals werden voornamelijk door Universal Film Agency als bijwerk geleverd. Hele bijzondere bijwerken werden door Express Film in Amstelveen bij de hoofdfilms gestopt: Laurel & Hardy twee-akters! Zo kon het gebeuren dat bij een pikante “natuur” film vol blote dames en zwoegende heren als bijwerk een Laurel & Hardy klucht werd geleverd.
Ook Columbia Pictures bracht, naast de Mister Magoo filmpjes, korte komedies als bijwerk. Bij de Jungle Jim films met Johnny Weissmuller zag men steevast vooraf een dolle klucht met “The Three Stooges”. Filmpjes die inmiddels cult status hebben verworven. De humor van Larry, Moe en Curly was erg fysiek. Een normaal mens zou de klappen, stompen, slagen, dreunen en steken nooit overleefd hebben. Het publiek was er echter gek op. In totaal hebben ze 223 korte films gemaakt.
Het begin van een 3 Stooges bijwerk.
Gratis waren deze filmpjes niet. Op de afrekenstaat werd er wel filmhuur over de bijwerken berekend. Een paar procent, maar toch…
Met het langer worden van de hoofdfilms verdwenen de bijwerken. Heel, heel sporadisch wordt er nog wel eens een korte film voor de hoofdfilm geplaatst. Meestal zorgt dit voor vreemde reacties van het huidige bioscooppubliek want men is het niet meer gewend om een bijwerkje te zien. Het zal niet de eerste keer zijn dat iemand de zaal uit rent met de mededeling: “De verkeerde film…ik zit in de verkeerde film!”.